Luisteren, wat in mijn ogen afstemming is, blijkt in de praktijk vaak lastig te zijn. Enerzijds in jezelf anderzijds in de verbinding met de ander. Want wanneer je niet oppast dan zit je al vol met gedachten, oordelen of andere zaken in je hoofd. Zo is het ook binnen ons werk. Wij dienen ons op een juiste wijze af te stemmen door diep te luisteren. Echt te luisteren. En die afstemming dat is een vaardigheid op zich.
Authenciteit
Hij gaf aan dat hij niet werd begrepen. Op de vraag hoe hij dit bedoelde gaf hij aan dat dit vroeger thuis al is begonnen. De ouders hadden zo hun eigen plannen met hem. Zij stemden zich af vanuit hun eigen verlangens. En daarin liep hij vast. Meer en meer ging er iets in hem wringen waardoor hij hulp zocht. Tijdens en na zijn proces is er iets wezenlijks in hem verandert. Wat zijn leven een geheel andere dimensie heeft gegeven.
In een mooi proces van zeker meer dan een jaar is hij ‘thuis’ gekomen. Bij zich zelf geland. Waardoor hij zijn eigen keuzes heeft gemaakt. En dat dit een geheel ander leven is geworden daar is hij ontzettend blij mee. Want hij leeft nu vanuit zijn authenciteit. En dat is zo ontzettend belangrijk. Geen kopie van een ander willen zijn maar waarachtig leven vanuit gezonde keuzes en waarden.
Onlangs in een afrondend gesprek gaf hij het zo mooi aan. Nimmer maar dan ook nimmer had hij gedacht dat zijn leven er nu zo uit zou zien. Het werk doen wat bij hem past. Een partner die hem volledig aanvoelt en waarin ze zich op een gezonde wijze op elkaar afstemmen. En er zijn plannen voor gezinsuitbreiding. Dan ben je als hulpverlener toch wel geroerd hoor.
Luisteren is zo ontzettend belangrijk. En dat luisteren dat is een vaardigheid die in je ontwikkeling je eigen dient te worden gemaakt. Echter gaat het daar vaak al niet goed omdat een wezenlijke afstemming daarin nogal eens ontbreekt. Maar ook gaat het vaak niet goed in de verdere ontwikkelingsfasen. Ook op scholen wordt niet altijd goed geluisterd naar het kind. Waardoor verwijdering van het zelf een gevolg is. Waarin wederom een niet gezonde afstemming de oorzaak is.
Daardoor je niet je zelf en ga je leven vanuit de verwachting van anderen. Van daaruit ontwikkel je vaak overlevingsstrategieën. Dit was ook bij hem het geval. Toen hij werd geconfronteerd met zijn strategieën was er eerst een stevige ontkenning. Ik als hulpverlener zag het helemaal niet goed. Daarna kwamen de emoties. Enkele sessies later geleidelijk aan wat berusting. Dergelijke reacties zie je ook voorbijkomen bij rouwervaringen. Irvin Yalom, een bekend psychiater, zegt dat therapie gaat over rouw en verlies. En daarin heeft hij zeker een punt.
Als je meer en meer in contact wordt gebracht met je zelf. Dus echt gaat luisteren naar je binnenwereld dan gaat er iets moois ontstaan. Echter dien je daarvoor eerst op te ruimen. Je af te stemmen op enerzijds verwerking en anderzijds het snoeien van wat er niet meer toe doet.
Wat is van jou en wat is van de ander. Vaak sta je daar niet eens bij stil omdat het zo gewoon voor je is. Zo ben je nu eenmaal. Wanneer je dan in contact komt met datgene wat om aandacht vraagt, je dus meer afstemt en meer bewuster wordt, dan is er vaak verbazing.
‘Nooit gedacht dat dit er onder zou zitten’ zei hij. Hij was werkelijk helemaal verbaasd. Het bleek onder andere om een verstrikking te gaan met verwonde delen in een ouder. En met dat deel had hij vaak contact. Waardoor hij letterlijk in het drama van een ouder kwam.
Hoe maak jij contact?
In genoemd voorbeeld dan is er zeker contact. Echter dat is niet waar het om gaat. Waar het werkelijk om gaat is waar contact vanuit je eigen natuurlijk gezond deel met de ander. En dat is een geheel andere wijze van afstemming. Toen hij hiermee in contact werd gebracht kwam hij meer en meer in contact met zijn authenciteit. Daardoor veranderde niet alleen zijn zelfbeeld doch wist hij zich meer en meer gezond af te stemmen naar de ander.
Luisteren betekent contact maken. Wat afstemmen is. Wat gebeurt er in me. Waar word ik in geraakt. Hoe verbind ik mij daartoe met de ander. En vanuit welk deel maak ik eigenlijk contact.
In mijn benadering als hulpverlener ga ik ervan uit dat een mens bestaat uit delen. Delen die ergens in je leven zijn ontstaan als reactie op de omstandigheden destijds. Zo zijn er delen die je beschermen. Ze beschermen je tegen de pijn van wonden die in je liggen opgeslagen. Dan is de communicatie wezenlijk anders dan wanneer je contact maakt vanuit een gezond natuurlijk deel. Maar er zijn meer delen. In andere blogs heb ik daar uitvoerig over geschreven.
Dus is het luisteren zo ontzettend belangrijk. En dat kan als hulpverlener alleen wanneer je helemaal ‘leeg’ bent. En jij je bewust bent van de delen die in jou wonen en je onbewust kunnen aansturen.
Om die reden zorg ik er immer voor dat ik na een sessie minstens een half uur rust neem. Om weer in balans te komen en wanneer ik word geraakt dat ik luister naar iets in mezelf wat mij iets duidelijk tracht te maken.
Dat is een wezenlijke kwaliteit is het ambacht van therapeut. Dus is luisteren een beweging die plaats vindt in een interactie met de ander. Een o zo belangrijke beweging waarin nogal eens wat ruis kan ontstaan. Het is de taak van de therapeut om die ruis te herkennen en daarmee iets te doen.
Heb ik je kunnen prikkelen? Kom eens langs en ervaar wat ik voor jou kan betekenen. Zodat je net als de jongeman die ik een poos heb mogen begeleiden een geheel andere kwaliteit van leven krijgt.
Meindert A. Telkamp