Skip to main content

Overlevingsstrategieën en Delen

Overlevingsstrategieën die kunnen al vroeg in je leven ontstaan. Ze beschermen je tegen pijn. Pijn wat in je leven is ontstaan als reactie op (langdurige) emotionele levensgebeurtenissen. Hierbij kun je onder andere denken aan:

  • ongewenst zijn als kind
  • een niet veilige omgeving destijds als kind
  • emotionele verwaarlozing
  • overlijden ouder(s) toen je nog kind was
  • pestervaringen
  • fysiek of seksueel overschrijdend gedrag

De pijn die je ooit hebt ervaren ligt opgeslagen. Wanneer je dit niet of onvoldoende hebt verwerkt dan ben je gevoelig voor triggering. Daardoor ontstaan reacties in je brein en lichaam.  Veelal zijn deze reacties gericht op:

  • mobilisatie (vechten/vluchten/bevriezen)
  • immobilisatie ( je afsluiten )

Een systeem wat daarop reageert is het NAS.

NAS

Dit staat voor het noradrenaline en adrenaline systeem. Deze beide stresshormonen worden razendsnel in je brein en bijnieren aangemaakt. Daardoor ontstaat er een mobilisatie in je brein en lichaam. Waardoor je kunt vluchten, vechten of bevriezen.

Daarnaast is er een ander systeem in je lichaam actief. En dat is de 10de hersenzenuw. Ook wel de nervus vagus genoemd.  Indien de spanning in je lichaam te hoog wordt, het NAS systeem het niet meer trekt, dan kan dit systeem je helemaal uit het contact halen waardoor afsluiting ontstaat.

Triggers- enkele voorbeelden

Wat zijn nu triggers. Eigenlijk is het niets anders dan informatie wat via de zintuigen jouw bereikt en in het brein wordt verwerkt:

  • een beeld
  • een geur
  • een smaak
  • een gevoel
  • een geluid
  • een herinnering

Praktijkvoorbeelden van enkele triggers

  • je had thuis te maken met een autoritaire of narcistische ouder. Dit heeft je leven gevormd en van daaruit reageer je vaak onbewust. Je krijgt een nieuwe baan en je leidinggevende lijkt op die ouder. Dan ga je weer reageren zoals je dat vroeger als kind deed (in opstand komen, je terugtrekken, stil worden etc.)
  • je zit naar een tv programma te kijken. Wat je ziet doe je denken aan iets naars wat je is overkomen. Direct zap je naar een ander kanaal of je moet ineens naar het toilet.
  • je bent met enkele vrienden onderweg. Iemand draagt een bepaalde geur. Door deze geur ga je reageren.  Je begint te zweten, krijgt het benauwd en je wilt direct naar huis. Je voelt je ziek.
  • vroeger als kind ben je erg gepest. Binnen een team gedraagt iemand zich zoals ook de Pester dat deed. Ogenblikkelijk reageert je lichaam, je wordt misselijk, voelt een beklemming in het keelgebied en je komt niet meer uit je woorden.
  • iemand raakt je onbewust aan. Direct ontstaat er een naar gevoel waardoor je weg wilt, bevriest of zelfs boos kunt worden.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Het is om je een beeld te geven hoe e.e.a. in jou kan doorwerken. Overlevingsstrategieën zijn voor een ieder verschillend. Immers ben je als mens uniek.

De reactie op emotionele pijn

Als eerste ontstaat er een pijndeel. Daarna de beschermdelen. Deze delen hebben als voornaamste taak om de opgeslagen pijn te bewaken. Het zijn poortwachters. Het zijn  deze delen die je dus letterlijk helpen om te overleven.

Laten we eens nader kennismaken met deze delen.

Pijnlijk (trauma) deel

  • het bevat de onbewuste herinnering aan wat is gebeurd
  • het staat stil in de tijd
  • het functioneert nog immer op de leeftijd van de gebeurtenis
  • het is vaak zonder woorden
  • het voelt zich snel overweldigd
  • vaak is dit deel nog erg jong

Daaruit ontstaan de bekende overlevingsstrategieën. En deze richten zich op:

  • vermijding
  • ontkenning
  • afleiding
  • controle
  • compensatie
  • gehechtheid aan illusionaire ideeën en fantasieën

Beschermdelen

En om dat te realiseren zijn er beschermdelen ontwikkelt. Hieronder kun je enkele voorbeelden lezen van activiteiten die zouden kunnen dienen als overlevingsfunctie:

  • te hard werken
  • het vermijden van relaties en intiem contact
  • zelfcontrole
  • het controleren van anderen
  • manipulatief gedrag vertonen
  • te veel tv kijken, gamen, computeren
  • eten, snacken, dwangmatig of niet eten
  • het anderen proberen naar de zin te maken
  • het drinken van alcohol
  • roken van sigaretten, gebruik van drugs
  • het vermijden van conflicten
  • het aantrekken van conflicten
  • shoppen
  • teveel koffie drinken

Tot slot zijn er de tertiaire overlevingsstrategieën.

Tertiaire overlevingsstrategie

  • ernstige eetstoornissen
  • verslaving aan middelen die de gemoedstoestand of het bewustzijn veranderen (drugs, medicijnen of alcohol)
  • obsessieve dwangmatige handelingen
  • automutilatie
  • ernstige psychische stoornissen
  • risicovol en gevaarlijk gedrag
  • neiging tot zelfmoord of fantasieën daarover
  • zelfmoord

Afspraak of meer informatie?

Bel ons gerust. We staan je graag te woord. Of stuur ons een bericht.

Call Now Button