IFS (internal family systems) is een werkvorm om je delen te ontmoeten en te helen.
Ontdek en ervaar je eigen delen
Wil jij jezelf beter leren kennen? Meer jezelf kunnen zijn? Je verbinden met anderen op een meer natuurlijke wijze? Maak kennis met IFS en ontmoet je delen.
Delen zijn deelpersoonlijkheden. Ze ontstaan vaak in een kwetsbare periode in je leven. Van de reis van baby naar volwassenheid. Tijdens je ontwikkeling doe je niets anders dan ervaren. Leuke en minder leuke ervaringen. Wanneer er heftige ervaringen zijn die je niet kunt verwerken, dan ontstaat in het brein fragmentatie.
Daardoor ontstaan er delen. Die delen ondersteunen je om verder te kunnen met je leven. Echter na verloop van tijd gaan die delen je uitputten. Waardoor je klachten gaat ontwikkelen. IFS richt zich op het ontmaskeren en het helen ervan. Zodat ze ervaren dat de rol die ze ooit hebben moeten vervullen niet meer nodig is.
Het IFS model gaat uit dat er beschermdelen, pro- en reactief, zijn die kwetsbare delen beschermen. Dit zijn delen die nog immer de wonden met zich meedragen in de tijd waarin ze zijn ontstaan. Je kunt dus zeggen dat ze vast zitten in het verleden. Echter nog immer in het heden een rol vervullen die niet meer nodig is. Waardoor je eigenlijk kwetsbaar blijft om jezelf te zijn.
Rob was immer op zijn hoede. Want mogelijk zou er iets onverwachts kunnen gebeuren. En dan moest hij daar op voorbereid zijn. In het werken met Rob werd duidelijk hoe deze beschermer heeft kunnen ontstaan. Toen Rob 12 jaar was verliet zijn vader het gezin. Zijn moeder heeft dit verlies moeilijk kunnen verwerken. Ze was vaak somber en daardoor emotioneel niet aanwezig. Rob diende dan voor zijn 2 jaar jongere zus te zorgen. Immer was hij bezorgd om zijn moeder.
Naast bescherm- en kwetsbare delen is er binnen het model van IFS het Zelf. Dit zelf is van nature rustig en kalm. Waardoor het contact kan maken met de delen. En dit is ook wat er nodig is om effectief met dit model te kunnen werken. Een innerlijke staat, zoals binnen het Boeddhisme, die vrij is van lijden (Dukkha) en kalm en helder is (presence).
IFS is ontwikkelt door Dr. Richard Schwarz. Vanuit een jarenlange ontwikkeling vanuit de familietherapie. Nog immer wordt dit model vanuit de psychologie en neuropsychologie door ontwikkelt waardoor het meer en meer erkenning krijgt.
De beschermdelen
Deze delen, die pro- en reactief van aard zijn, die hebben het druk. Hun taak is om de opgeslagen pijn te bewaken. Ze komen in actie wanneer ze worden getriggerd. Zo zijn ze in het dagelijks leven op verschillende manieren actief, bijvoorbeeld:
- het voorkomen van conflicten
- altijd maar aardig zijn naar de ander toe
- voorkomen dat je een ander teleur stelt
- zeg maar niets, anders wordt zij of hij boos
- altijd voor een ander klaar staan
- immer de lolbroek uithangen
- zie mij eens wat ik allemaal kan of weet
- immer bezig met van allerhande zaken om de onrust in jezelf maar niet te behoeven voelen
- het veelvuldig consumeren van alcohol of ander psychoactieve stoffen
- verslavingen (kopen, eten, porno)
De kwetsbare delen
Deze delen, ook wel bannelingen genoemd die dragen nog immer de wonden (last) met zich mee. De pijn vanuit het verleden. Door triggering geeft dit deel de beschermdelen onbewust de opdracht: zorg ervoor dat ik geen pijn meer ervaar. En dat gaat immer gepaard met beweging (lees onrust). Waardoor je op dat moment niet leeft vanuit de kalmte en rust (zelf).
Deze kwetsbare delen zitten als het ware ingekapseld in het verleden. Ze laten gedrag zien wat past bij een veel jongere leeftijd. Bijvoorbeeld gedrag wat zou passen bij iemand in de leeftijd van 7 of 12 jaar (of nog jonger of ouder). Wellicht dat je weleens iemand een opmerking hebt horen plaatsen. ‘Nou hoe jij je gedraagt? Je lijkt wel een kind’. Of dat jij zelf je hiervan bewust bent.
In het werken met mensen hoor ik ze dit regelmatig zeggen. ‘Nou ik voelde me echt weer zoals ik deed toen ik een kind was’. ‘Ik schaam me diep’. Of ‘Ik voelde me zo schuldig’.
Hoe werkt nu deze methode
We kunnen dit het beste illustreren aan de hand van een praktijkvoorbeeld.
Al een poosje ervaart zij dat ze zich in aanwezigheid van haar leidinggevende niet op haar gemak voelt. Ze voelt zich dan klein. Het gedrag van de leidinggevende ervaart ze als kil en overheersend. Doch ze durft er gezien haar functie en karakter daarvan niets te zeggen. Ze wordt dan stiller en voelt zich ongemakkelijk. Het liefst zou ze weg willen. Naar huis. De ruimte waar ze zich wel veilig voelt.
Door haar kwetsbaarheid ontstaan er geleidelijk aan fouten. Die fouten die laat de leidinggevende haar overduidelijk voelen. De toon waarop ze het aangeeft zorgt voor veel ongemak. Ze voelt zich onrustig en ontwikkelt daardoor ongezonde stress. Meer en meer ziet ze op tegen haar werk. Uiteindelijk trekt ze het niet meer en meldt zich ziek.
In het werken met haar ontmoeten we een jong meisje. Die het in de ogen van haar moeder nimmer goed kon doen. Altijd was er commentaar. Als reactie trok ze zich terug. Verbleef dan op haar eigen kamer. Wilde dan het liefst niemand zien. Behalve dan haar favoriete huisdier ‘Miep’ de kat.
Het doel van IFS is enerzijds de ervaring te bieden wat de onderliggende dynamiek is Door de delen te ervaren. Ten tweede de bevrijding van de opgeslagen last(en). Waardoor iemand meer en meer vanuit het zelf gaat leven. Vanuit rust, helderheid en kalmte.
Het is dus geen praat therapie! Het gaat niet zo zeer direct om inzicht (wat zeker belangrijk is) maar om kennis te maken met de delen. Deze laten zich immer voelen. Bijvoorbeeld in de buik, het keelgebied, het hoofd, de handen of in het nek- en schoudergebied.
Daarnaast kunnen er beelden ontstaan. Zo zag deze jonge vrouw, uit bovenstaand voorbeeld, nog een jong meisje. Zij was was 4 jaar en verdrietig. En verbleef vaak op haar eigen kamer.
Hoe je de delen ervaart dat is heel erg persoonlijk. Want iedereen is uniek en ervaart ze op een eigen wijze.
IFS is een mooie werkvorm wat geheel aansluit bij onze visie. Vooral om niet pathologiserend te werken.