Met toenemende regelmaat ontmoet ik mensen die ziek worden in organisaties. Met ziek bedoel ik de ontwikkeling van zowel psychische als lichamelijke problemen. Vaak is pathologisch gedrag van een ander daarvan de oorzaak.
Narcisme
Tijdens de intake wordt mij vaak duidelijk dat een leidinggevende of manager narcistische karaktereigenschappen vertoont. Zij of hij walst als het ware over de ander heen op een subtiele geraffineerde wijze. Met een vinger of opmerking wordt gewezen op de onvolkomenheden in iemands gedrag of productiviteit. Op termijn kan iemand zichzelf dan niet meer zijn en de spanningen nemen toe. De uitputting volgt.
Narcistische leidinggevenden of managers komen veelvuldig voor in organisaties. Want als geen ander weten ze hun doel te bereiken. Het halen van targets en het neerzetten van systemen. Ze zijn er zeer bedreven in. Om dat doel te bereiken werken ze niet met mensen. Echter ze gebruiken mensen. Ze zien mensen als een middel om hun doel te bereiken. Immers een narcist weet niet wat liefe is. Kan moelijk bij zijn eigen gevoelens komen, laat staan gevoel te tonen. En wanneer dit gebeurt dan komt dit vanuit een vals zelf. Het zelf van een narcist is gelaagd. In het begin merk je daar nog niet zo veel van. Immers het is een heel amicaal persoon. Doch in de tijd ontstaan de eerste scheuren. Het beeld wat je had blijkt toch niet helemaal te kloppen. Achter het valse zelf schuilt een heel ander persoon. Het botert dan ook niet meer binnen het team. Er ontstaan scheuren en als je als vrouw of man erg gevoelig bent dan ga je het onderspit delven. Kortom de groepscohesie wordt dissonerend.
Hoe herken je een narcist?
Wellicht dat onderstaande eigenschappen je daarin kunnen helpen:
a. zij of hij vindt zichzelf erg belangrijk (overdrijven van prestaties, talenten; zie mij)
b. preoccupatie met fantasieen of overdrijvingen over macht, succes, doelen
c. zich uniek voelen, speciaal en vooral jou laten weten waarmee omgang plaats vindt ( ik heb gesproken met. Ik heb contacten met)
d. het eisen van een buitensporige bewondering
e. het benoemen van recht te hebben op bepaalde dingen ( het kantoor moet groter, ik heb een assistent nodig etc.)
f. gebrek aan empatisch vermogen
g. jaloers zijn op anderen of jou laten weten dat een ander jaloers is op haar of hem
h. arrogant of hooghartig gedrag of houding.
Ziek
Door de dissonantie in je zelf wordt je ziek. Immers de spanningen nemen toe. Je gaat met spanning naar huis en je arriveert met spanningen op je werk. Je slaapt daardoor niet meer goed en langzamerhand put het je uit. Wellicht heb je al enige pogingen ondernomen om te praten. Maar van een narcist ga je nimmer winnen. Immers het ligt niet aan haar of hem maar aan jou. Door dit gebeuren komt de narcist steeds meer op scherp te staan. De voelsprieten voor een mogelijke bedreiging staan uit. En dan wordt de narcist link. Erg link zoals ik zelf eens heb ervaren en van de mensen die mij hun verhalen vertellen. Je werkt dan niet meer met plezier doch dient te overleven. En dit overleven kost energie. Veel energie. Dat put je uit en dan wordt je ziek. Je wordt vatbaarder voor allerlei virussen, krijgt sneller een verkoudheid of de griep of je ontwikkelt andere vervelende lichamelijke of psychische klachten.
Wat te doen
Lees over narcisme (zie boekentips hieronder) Twijfel nimmer aan jezelf en aan je intuitie. Hoe lastig en moeilijk dit ook is ( ik spreek uit ervaring). Probeer uit haar of zijn veld te blijven. Focus je op je werkzaamheden. Komt er commentaar probeer dan zo affectief neutraal mogelijk te handelen. Focus op je ademhaling en adem rustig in en uit. Ga niet in discussie. Stel je grenzen. Laat je niet chanteren. Voorkom dat je antisociaal gaat reageren.
Loopt het uit de hand? Bouw een dossier op voor je zelf. Omschrijf gedetailleerd wat er is gebeurt. Wat je hebt aangegeven, wat de reactie was etc. Onderzoek of je ergens binnen de organisatie gehoor kunt vinden. Iemand die je vertrouwt en zoek steun. Leg uit wat het gedrag van de ander met jou doet. Geef aan wat je al hebt ondernomen en wat daarvan het resultaat was. Leg uit wat je verwacht. Ervaar hoe of de ander reageert en ga ook hierin af op je intuitie. Is er binnen de organisatie geen gehoor dan is er wellicht een bedrijfsarts of hulpverlener.
Leestip:
- voorbij het narcisme – Mjon van Oers
- Narcisme te lijf – Piet van der Ploeg
- Een spiegel voor narcisten – Martin Appelo
Meer informatie of afspraak?
Je kunt me daartoe op werkdagen bereiken onder het telefoonummer 06-53618415 of vul het contactformulier in