Trauma en het lichaam

The body keeps the score

Is de titel ¹ van een boek geschreven door Prof.Dr. Bessel van der Kolk, wat als baanbrekend kan worden beschouwd, wanneer het gaat om heling van trauma. De titel laat al overduidelijk ervaren wat er aan de hand is.

Trauma ligt opgeslagen in het lichaam. Delen van je lichaam herbergen de ervaringen. Dan werkt praten niet. Er is dan een geheel andere benadering nodig om je in contact te brengen met dat wat om aandacht vraagt.

Dan zijn er de lichaamsgerichte vormen van psychotherapie die daarin uitstekend werk verrichten. EMDR therapie is daarvan een voorbeeld, maar zo ook het werken met deelpersoonlijkheden en/of lichaamsgerichte therapie.

Segmenten in het lichaam houden de ervaringen van het trauma vast. Wat in de praktijk betekent dat die segmenten zomaar ineens pijn kunnen laten ervaren of dat er bijvoorbeeld ontstekingen ontstaan. Maar ook kan er zomaar ineens een naar gevoel (blokkade) ontstaan in je keel, borst of buikgebied.

Organen kunnen daadwerkelijk ontregeld raken. Vaak is er dan de gedachte dat er iets medisch aan de hand is doch vaak na onderzoek laten scans dan meestal niets zien. Gelukkig maar. Al snel vindt er dan een verwijzing plaats naar de psycholoog en worden praatsessies ingezet.

Echter dit is niet wat het lichaam nodig heeft. Het lichaam heeft zo zijn eigen taal ontwikkelt om duidelijk te maken dat er iets wringt. En dat dient te worden begrepen.

Het verharde hartgebied

Laat ik dit eens illustreren met een voorbeeld vanuit onze praktijk. Een man kampte hardnekkig met pijn in zijn hart. Daarvoor was hij uitgebreid onderzocht. Echter kon de cardioloog niets verontrustends vinden.

Doorverwezen naar een hulpverlener. Het verlichtte iets van de pijn echter in de tijd kwam de pijn op een vervelende manier terug. Waarop hij contact zocht met ons.

Ik heb getracht hem in contact te brengen met zijn hart. Echter waren er vele beschermlagen aanwezig. Het gebied was als het ware afgeschermd en verhard geraakt. Geleidelijk aan zijn we de lagen gaan verkennen en werd duidelijk dat die verharding te maken had met een tijd in zijn leven waarin er destijds veel verdriet was. Dat verdriet had hij niet verwerkt.

We zijn samen een lichaamsgericht traject ingegaan. Waarin ik hem contact heb leren maken met zijn lichaam. Dat bleek niet zo eenvoudig. Want wat is contact maken eigenlijk. Wanneer er nooit echt aandacht voor je was hoe stem jij je dan af. Hoe begrijp je wat het lichaam je duidelijk tracht te maken en wat het nodig heeft?

Na een tijd werd de relatie met zijn lichaam aanmerkelijk anders. De weerstanden (lagen) gingen zich openen waardoor er ruimte ontstond om het opgeslagen verdriet te verwerken. Geleidelijk aan verdween de pijn.

De taal van je lichaam, de afstemming, het ontdekken van de behoeften ervan daar hebben veel mensen moeite mee. Veelal wordt er geleefd vanuit het hoofd in plaats van het hele psychosomatische systeem.

Hoe segmenten in het lichaam kunnen reageren

Zo reageert niet alleen het hart op ingrijpende ervaringen. Maar reageren ook andere organen of lichaam segmenten daarop:

Enkele voorbeelden daartoe zijn:

• De maag (iets valt niet meer te verteren)
• De ogen (het niet meer willen zien)
• De keel (er niet over kunnen of willen praten)
• Nek en schouders (gebukt gaan onder druk)
• Endeldarm (iets vast willen houden of juist te veel willen uitscheiden)
• Oren (het is te gevoelig, of niet meer willen horen)
• De buik (zich opblazen)
• Het hoofd (vluchten in allerlei gedachten, overtuigingen)

Bovenstaande segmenten uiten zich dan veelal in lichaamsgerichte klachten. Zoals:

• Maag: eetstoornissen
• Keel:  irritaties in keelgebied, blokkades
• Nek- en schouders:  spanningsklachten
• Endeldarm: obstipatie, diarree
• Ogen: verdriet, woede
• Oren:  hypergevoeligheid
• Hoofd:  hoofdpijn, migraine

Ervaringen in het leven (tijdslagen) weerspiegelen zich ook in je houding en in de bouw van het lichaam.  Hoe, je zit, kijkt, staat, ademt, je handen gebruikt, de prosodie van de stem. Dit alles en meer laat zien hoe het lichaam gebukt gaat in wat je ooit hebt ervaren.

Vanuit de bio-energetica worden de bouw en houding karakterstructuren genoemd. Vaak al vroeg in het leven zijn deze structuren (pantseringen) ontstaan.

Geïnteresseerd naar deze wijze van benadering? Kom eens langs. De eerste 20 minuten, een kennismaking, zijn gratis.

Meer lezen?

^{1): the body keeps the score – Prof. Dr. Bessel van der Kolk ( in het Nederlands vertaald: traumasporen – uitgeverij Mens – Eeserveen)}