De laatste jaren heb ik mij meer en meer gespecialiseerd in vroegkinderlijk – en transgenerationeel trauma. De reden daartoe is mijn eigen worsteling destijds daarmee. Vanaf de eerste levensfasen (dus als kind) tot in mijn volwassenheid.
Daarnaast kom ik het in het werken met mensen ontzettend vaak tegen. Transgenerationele overdracht. Waardoor het kind mogen zijn destijds dit in hoge mate heeft beïnvloedt. Wat in het volwassen leven gedragsmatig tot uitdrukking komt. Dit in de onmacht tot het maken van een natuurlijk gezond contact met de eigen kinderen en partner.
Een ontwikkelingstrauma laat diepe en meestal onbewuste wonden achter. Echter wordt het vaak onvoldoende herkend. In deze blog een bijdrage over de relatie tussen transgenerationeel- en vroegkinderlijk trauma.
Zelfafwijzing door weinig liefde
Liefde? Hij wist niet was het was. Herhaaldelijk relatieconflicten en botsingen met de kinderen zorgden ervoor dat hij zich aanmeldde. Tijdens het werken met hem werd al snel duidelijk dat hij vroeger als kind weinig liefde had ervaren.
Vooral de pijn van het vroegkinderlijk trauma werd meer en meer inzichtelijk toen hij begon te vertellen. Over de gezinssituatie destijds. De kille en liefdeloze relatie tussen beide ouders. Een vader die overleefde door te drinken. De echtelijke ruzies. Het vluchten destijds van hem als kind. Zich afzonderend op zijn kamer. Levend destijds in zijn eigen gecreëerde illusionaire wereld.
Nu in zijn eigen relatie wordt hij pijnlijk geconfronteerd met pijnlijke kindsdelen. Twee opgroeiende kinderen confronteren hem voortdurend, onbewust, met die pijn. Waardoor hij maar 1 ding kan. Dat doen wat hij vroeger als kind al deed: zich afsluiten.
Want contact maken is eng en doet pijn. Echter reageren de kinderen daardoor juist op zijn gedrag. Bij tijden zijn ze onhoudbaar aldus de vader. Hij vertelt dat een van zijn kinderen al sinds een tijd extern hulp heeft. Onlangs is hij gediagnosticeerd. Hij blijkt ADHD te hebben. ’t Is toch wat’, zegt hij met tranen in de ogen. ‘Zo jong nog en nu al een stoornis’.
Tijdens het werken met hem wordt duidelijk hoe de traumata van zijn ouders doorwerkt in zijn eigen kinderen.
Tijdens een sessie kijkt hij mij met tranen in de ogen aan. ‘Doe ik dit?’, vraagt hij. Er volgt een diepgaand traject. Daarin wordt duidelijk hoe in hem een kindsdeel nog immer verstrikt zit in de overleving- en traumadelen van zijn ouders.
Waardoor hij onbewust die pijn van zijn afwijzing destijds doorgeeft aan zijn eigen kinderen. Deze pijn is nog immer zo intens dat hij, in het contact met zijn eigen kinderen, geen waarlijk contact aan kan.
Dan dienen er zich bepaalde overlevingsstrategieën aan. Wat leidt tot tal van conflicten thuis. Echter vooral ook in onmacht om dat wat zich aandient te veranderen.
De projectie van je eigen pijn op de kinderen
Vroegkinderlijk trauma werkt vaak door in o.a. verbinding. Door niet op een gezonde natuurlijk wijze contact te maken met de ander. Vaak ontstaat juist door dat trauma oppervlakkig contact. Echt contact maken vanuit je hart is een lastige opgave. En dat voelt de ander.
Waardoor je overleeft. Daardoor nog immer die overlevingsstrategieën toepast die je als kind, destijds, proefondervindelijk je eigen hebt gemaakt. Echter blijven kindsdelen in het hier en nu voortdurend om aandacht vragen. Dit blijven zij doen totdat de onbewuste pijn is verwerkt. En dat kan ver gaan. Waarmee ik bedoel te zeggen dat het vaak leidt tot tal van conflicten in de communicatieve sfeer. De kans op relationele breuken is daarin reëel aanwezig.
Helaas wordt die ‘schreeuwende’ eigen kindsdelen vaak onvoldoende herkent. Want het zijn immers jouw eigen kinderen die ervoor zorgen dat jij het als ouder zwaar hebt. Het is hun gedrag wat zorgt voor onrust waardoor jij lijdt. Maar vaak is het je eigen pijn die zich aandient. Echter projecteer je het vaak op je eigen kind(eren) of partner.
In mijn ogen worden veel kinderen daardoor onterecht voorzien van een label. Het kind kan niets anders dan dat te doen wat het doet. Echter worden ze daarin veelal niet begrepen.
Thuis niet. Binnen het onderwijs niet. Maar ook helaas niet altijd binnen de hulpverlening. Therapeutisch werken daarin vraagt om een geheel andere benadering. Vaak werk je daarin een aantal generaties terug. Althans dat is wat ik persoonlijk heb ervaren maar ook ieder dag weer ervaar in het werken met mensen. Daarnaast vraagt het om een gedegen specialistische aanpak.
Heb je naar aanleiding van deze bijdrage vragen of wil je graag eens praten? Dan is een geheel vrijblijvend kennismakingsgesprek wellicht jouw eerste stap. Wil je meer lezen over dit onderwerp? Bij uitgeverij Mens vindt je verschillende boeken over dit onderwerp.
Meindert Telkamp
psychosociaal therapeut bij Persona